علم ائمه همانند علم پیامبران و مرسلین، علمی است الهامی و خداداد و فرقی با هم ندارد. خداوند به پیامبران و ائمه، علمی لدنی عطا فرمود تا حجت را بر مردم تمام کنند. امام صادق - علیه‏السلام - از کیفیت علم ائمه و دامنه‏ی حیرت‏انگیز آن - که وصف‏ناپذیر است - چنین یاد می‏کند: «علم ما عبارت است از: غابر، مزبور، نکت فی القلوب (الهامات قلبی)، نقر فی الاسماع (به گوش خوردن صدا) جفر احمر، جفر ابیض و همچنین مصحف فاطمه - علیهاالسلام - و «جامعه» که تمامی مایحتاج مردم در آن است نزد ما است». و چون از حضرت معانی این تعابیر را پرسیدند ایشان فرمود: «غابر؛ دانش آینده است» و «مزبور؛ دانش گذشته می‏باشد» و «نکت فی القلوب؛ الهام است» و «نقر فی الاسماع؛ سخنان ملائکه است زیرا ما گفتار آنان را می‏شنویم لیکن خود آنها را نمی‏بینیم» و «جفر احمر؛ ظرفی است که سلاح پیامبر اکرم در آن قرار دارد و از آن خارج نمی‏شود تا آن که قائم آل‏محمد قیام نماید. اما «جفر ابیض؛ ظرفی است که در آن تورات موسی، انجیل عیسی، زبور داوود و کتب آسمانی پیشین قرار دارد» و «مصحف فاطمه - علیهاالسلام - کتابی است که در آن تمام حوادث و نام‏های کسانی که تا روز قیامت به حکومت می‏رسند مسطور است». و اما «جامعه؛ کتابی است دارای هفتاد ذراع طول که حضرت رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - با دهان مبارکشان آن را املا می‏فرمودند و حضرت علی - علیه‏السلام - با دست خویش می‏نگاشتند. به خدا قسم هر چه مردم تا روز قیامت بدان نیاز پیدا کنند در این کتاب آمده است حتی دیه‏ی یک خراش و یک تازیانه یا نصف تازیانه…» [1] .

رهبر انقلاب، تحریم های کنونی را نیز با وجود دشواری های آن، یک فرصت خواندند و سپس به بیان برخی چالش های پیش روی نظام اسلامی پرداختند و افزودند: یکی از اصلی ترین چالشهای کنونی کشور، موضوع اقتصاد ملی و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم است که این مسئله، نیازمند یک حرکت جدی و کاری بزرگ است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با یادآوری پیش بینی چند سال قبل خود مبنی بر متمرکز شدن دشمن بر موضوع اقتصاد و لزوم آمادگی مسئولان، خاطر نشان کردند: بدخواهان ملت ایران صریحاً گفته‌اند که هدف آنها از فشار اقتصادی، یک هدف سیاسی یعنی ایجاد نارضایتی در مردم و برهم زدن امنیت کشور با قرار دادن مردم در مقابل دولت و نظام است.

رابطه اختیار با سرنوشت انسان

در قرآن آمده که خدا از آینده انسان آگاه است و سرنوشت هر فردى را مى ‌داند، پس چرا ما را آفریده است، اگر نمى ‌توانیم فرد خوبى باشیم؟

پاسخ:

هیچ شکى وجود ندارد که خدا از آینده انسان آگاه است وسرنوشت هر فردى را مى داند اما باید دید معناى سرنوشت چیست وآیا با اختیار ما منافات دارد یا خیر؟در مورد سرنوشت، دو تفسیر وجود دارد: تفسیر نخست مى گوید: سرنوشت هر كس از روز نخست، بدون اطلاع و حضور او، از طرف خداوند تعیین شده و بنابراین هر كس با سرنوشت معیّنى از مادر متولد مى شود كه قابل دگرگونى نیست (هر انسانى نصیب و قسمتى دارد كه ناچار باید به آن برسد. چه بخواهد و چه نخواهد،‌و كوشش ها براى تغییر سرنوشت بیهوده است. بنابراین تفسیر،‌ بدیهى است كه انسان موجودى مجبور و بى اختیار است.ولى بررسى منابع اسلامى نشان مى دهد این تفسیر مورد تأیید اسلام نیست و قبول و پذیرش آن، تمام مفاهیم مسلّم اسلامى از قبیل:‌ تكلیف، جهاد، سعى و كوشش و استقامت و غیره را به هم مى ریزد.

استاد مطهرى مى گوید: «اگر مقصود از سرنوشت و قضا و قدر الهى،‌ انكار اسباب و مسببات و از آن جمله قوه و نیرو و اراده و اختیار بشر است، چنین قضا و قدر و سرنوشتى وجود ندارد و نمى تواند وجود داشته باشد»(1)

معناى درست علم خدا به سرنوشت آن است كه خداوند در ازل مى داند كه هر فرد انسانى با اختیار و انتخاب خود چه سرنوشتى را براى خود رقم خواهد زد ، بنابراین علم خداوند از ابتدا به كارهاى انسان با اختیار و انتخاب او تعلق مى گیرد ، پس با این حساب ، علم خداوند نه تنها مغایر با انتخاب ما نیست ، بلكه انتخاب و اختیار ما را تأیید مى كند.

در قرآن آیات زیادى وجوددارد كه به صراحت اختیار انسان و نقش اراده او را بیان داشته است؛ مانند آیه:

«لیس للانسان الا ما سعی؛ براى انسان چیزى جز حاصل سعى او نیست».(3)